Đầu tư chứng khoán rất phức tạp, đòi hỏi người tham gia phải nghiên cứu và am hiểu những kiến thức chuyên môn nhất định để có thể thu được lợi nhuận. Đặc biệt, trước khi xuống tiền giao dịch, nhà đầu tư cần nắm vững kiến thức về các loại lệnh trong việc mua bán trên thị trường chứng khoán Việt Nam.
Lệnh chứng khoán là gì?
Lệnh chứng khoán là những chỉ dẫn hỗ trợ nhà đầu tư thực hiện các thao tác giao dịch chứng khoán. Mỗi loại lệnh chứng khoán khác nhau sẽ có những chức năng giao dịch riêng biệt mà nhà đầu tư có thể lựa chọn sử dụng sao cho phù hợp với nhu cầu của chính mình.
Các loại lệnh trong giao dịch chứng khoán
Trên sàn giao dịch chứng khoán, mỗi lệnh sẽ có các chức năng khác nhau giúp người dùng tối ưu hóa việc đầu tư. Các lệnh đó bao gồm:
1. Lệnh giao dịch tại mức giá mở cửa (ATO) sàn HoSE
Lệnh ATO (At the Open order) là lệnh đặt mua hoặc bán chứng khoán tại mức giá mở cửa của ngày giao dịch. Đặc điểm:
- Lệnh ATO có hiệu lực trong 15 phút (9:00 – 9:15) đầu tiên của phiên mở cửa và chỉ được thực hiện trên sàn HoSE (HSX).
- Lệnh ATO luôn được ưu tiên khớp trước lệnh LO.
- Đợt khớp lệnh định kỳ không xác định được giá khớp lệnh nếu chỉ có lệnh ATO trong sổ lệnh.
- Nhà đầu tư được quyền đặt lệnh ATO trước hoặc trong phiên giao dịch ATO.
- Nếu lệnh ATO không được thực hiện hoặc không được thực hiện hết sau thời điểm xác định giá mở cửa thì lệnh đó sẽ bị hủy.
2. Lệnh giao dịch tại mức giá đóng cửa (ATC)
Lệnh ATC (At the Close order) là lệnh đặt mua hoặc bán chứng khoán tại mức giá đóng cửa của ngày giao dịch. Đặc điểm:
- Lệnh ATC có hiệu lực trong vòng 15 phút (14:30-14:45) của ngày giao dịch. Sau phiên đóng cửa, nếu lệnh ATC không được khớp hoặc không được thực hiện hết thì sẽ tự động hủy.
- Lệnh ATC luôn được ưu tiên thực hiện trước lệnh LO.
- Đợt khớp lệnh định kỳ không xác định được giá khớp lệnh nếu chỉ có lệnh ATC trong sổ lệnh.
3. Lệnh thị trường (MP) sàn HoSE
Lệnh thị trường – MP (Market Price) trên sàn HoSE là lệnh đặt mua hoặc bán chứng khoán với mức giá tốt nhất hiện có trên thị trường. Đặc điểm:
- Lệnh MP thực hiện mua giá thấp nhất hoặc bán giá cao nhất hiện có trên thị trường. Nếu lệnh MP không được thực hiện hết thì sẽ chuyển thành lệnh giới hạn mua tại mức giá cao hơn hoặc lệnh giới hạn bán tại mức giá thấp hơn so với giá trước đó, tiếp tục so khớp cho đến khi hết lệnh.
- Nếu giá thực hiện cuối cùng là giá trần đối với lệnh mua hoặc giá sàn đối với lệnh bán thì khi đó lệnh MP sẽ được chuyển thành lệnh giới hạn mua tại giá trần và lệnh giới hạn bán tại giá sàn.
- Lệnh MP có hiệu lực trong phiên khớp lệnh liên tục.
- Lệnh MP luôn được thực hiện ngay lập tức, tuy nhiên lại không đảm bảo về giá cho nhà đầu tư.
- Nếu không có lệnh giới hạn đối ứng tại thời điểm nhập lệnh MP vào hệ thống, lệnh MP sẽ tự động hủy.
⇒ Đọc thêm: Giá trần, giá sàn & giá tham chiếu là gì?
4. Lệnh thị trường sàn HNX
Lệnh thị trường trên sàn HNX là lệnh đặt mua hoặc bán chứng khoán với mức giá tốt nhất hiện có trên thị trường. Đối với sàn HNX, lệnh thị trường có 3 loại như sau:
- Lệnh MAK (Match and Kill order): là lệnh thị trường thực hiện toàn bộ hoặc một phần, phần còn lại chưa được khớp sẽ bị hủy ngay sau đó.
- Lệnh MOK (Match or Kill order): là lệnh thị trường nếu không được thực hiện toàn bộ thì sẽ bị hủy trên hệ thống ngay sau khi nhập.
- Lệnh MTL (Market to Limit order): là lệnh thị trường thực hiện toàn bộ hoặc một phần, phần còn lại chưa được khớp sẽ được chuyển thành lệnh giới hạn (LO).
5. Lệnh giới hạn (LO)
Lệnh giới hạn – LO (Limit Order) là lệnh đặt mua hoặc bán chứng khoán tại một mức giá xác định hoặc tốt hơn cho nhà đầu tư. Đặc điểm:
- Lệnh LO sẽ không được hoàn tất nếu giá cổ phiếu không thỏa mãn giá đặt lệnh.
- Lệnh LO có hiệu lực kể từ thời điểm nhập lệnh vào hệ thống và sẽ kéo dài cho đến khi kết thúc ngày giao dịch hoặc khi lệnh bị hủy bỏ.
6. Lệnh điều kiện (lệnh chờ)
Lệnh điều kiện (Conditional Order) là loại lệnh ở trạng thái chờ kích hoạt khi một hoặc nhiều điều kiện được đáp ứng. Đặc điểm:
- Sau khi đặt lệnh, lệnh điều kiện sẽ ở trạng thái chờ, chỉ được kích hoạt và đẩy vào sàn khi đạt điều kiện nhà đầu tư đã đặt ra.
- Lệnh điều kiện chỉ có hiệu lực trong vòng 1 ngày giao dịch. Trường hợp lệnh điều kiện được đặt từ 16h30 ngày giao dịch trước thì lệnh sẽ có hiệu lực vào ngày giao dịch kế tiếp.
- Lệnh điều kiện thường chỉ phổ biến đối với các giao dịch hợp đồng phái sinh.
- Lệnh điều kiện có thể khớp từng phần cho đến khi hết lệnh.
7. Lệnh giao dịch sau giờ (PLO)
Lệnh PLO (Post Limit Order) là lệnh giao dịch sau giờ được sử dụng để đặt mua hoặc bán chứng khoán khi phiên khớp lệnh định kỳ đã kết thúc. Đặc điểm:
- Lệnh PLO chỉ được nhập vào hệ thống trong phiên giao dịch sau giờ (14:45-15:00).
- Sau khi được nhập vào hệ thống, lệnh PLO không thể hủy hoặc sửa.
- Lệnh PLO sẽ được khớp ngay khi có lệnh đối ứng chờ sẵn.
- Giá thực hiện lệnh PLO là giá đóng cửa của ngày giao dịch.
Trên đây là tổng hợp về ý nghĩa của các loại lệnh chứng khoán và những đặc điểm riêng biệt của mỗi lệnh. Hy vọng bài viết này sẽ giúp ích cho bạn trong quá trình đầu tư chứng khoán. Chúc bạn thành công!
Tác giả: Nguyễn Công Phúc & Phan Khánh Linh
