Hoạt động đầu tư là kiểu hình thức kiếm tiền đang dần được quan tâm nhiều hơn trong những năm gần đây bởi nền kinh tế phát triển nhanh chóng. Bên cạnh đó, cùng với sự trợ giúp của các nền tảng công nghệ 4.0, giới trẻ có thể tiếp cận với các kênh đầu tư tài chính online trên mạng dễ dàng hơn bao giờ hết, ngay cả khi không có nhiều vốn. Vậy, đầu tư tài chính là gì? Có những hình thức đầu tư tài chính nào? Hãy cùng mình tìm hiểu chi tiết trong bài viết này nhé!
Đầu tư (tài chính) là gì?
Đầu tư (tiếng Anh: investment) là một quá trình sử dụng tiền bạc, thời gian, công sức để mua và sở hữu các loại tài sản có giá trị với kỳ vọng chúng sẽ sinh ra lợi nhuận trong tương lai. Do đó, trong lĩnh vực tài chính, hoạt động đầu tư tài chính là việc sử dụng vốn nhằm mục đích tạo ra lợi nhuận từ một loại tài sản thông qua phân tích, lên kế hoạch và giao dịch. Những người tham gia thực hiện quá trình này được gọi là nhà đầu tư.
Có thể gọi đầu tư tài chính là hoạt động dùng:
Tiền đẻ ra tiền
Ngoài ra, hoạt động đầu tư cũng thường song hành với rủi ro theo tỷ lệ thuận. Điều đó có nghĩa là lợi nhuận càng cao thì rủi ro càng cao và ngược lại.
Tại sao phải đầu tư tài chính?
Hầu hết, mọi người đều mong muốn mình trở nên giàu có hơn, đạt được tự do tài chính trong thời gian càng sớm càng tốt. Tuy nhiên, xã hội loài người được kiến thiết theo mô hình mà phần đông trong số đó phải là người có nghề nghiệp làm lao động, không thể giàu nhanh được. Chính vì vậy, những người thông minh và khôn ngoan mong muốn có một cuộc sống tốt hơn đều phải thực hiện việc đầu tư.
1. Đầu tư để chống lại ảnh hưởng của lạm phát
Lạm phát là tình trạng sẽ luôn diễn ra trong nền kinh tế, có xu hướng tăng dần và hiện không có dấu hiện ngừng lại. Nhìn chung, đồng tiền kiếm được dù ít hay nhiều đều sẽ bị mất giá theo thời gian. Vậy nên, nếu bạn cứ giữ tiền trong tay thì việc hao hụt tài sản là điều khó tránh khỏi. Đầu tư sẽ là cách khiến cho đồng tiền của bạn vận động, tăng thêm giá trị và từ đó làm giảm ảnh hưởng của lạm phát.
2. Đầu tư để sớm đạt được “tự do tài chính”
Hầu hết những người thực hiện đầu tư đều mong muốn mình sẽ kiếm được nhiều tiền thông qua tài sản mà mình bỏ tiền ra để sở hữu. Để rồi, cuộc sống của nhà đầu tư sẽ thoải mái hơn, tự do tài chính và được làm những việc mà mình mong muốn, hướng tới hạnh phúc trong cuộc sống.
3. Đầu tư để hoàn thành các mục tiêu tài chính
Chắc hẳn ai cũng có những mục tiêu tài chính lớn của cuộc đời như mình như: mua nhà, mua xe, kinh doanh, du học, du lịch, v.v… Và để thực hiện những mục tiêu lớn này thì bạn sẽ cần một khối tài sản rất lớn mà công việc làm công ăn lương khó có thực hiện được. Do đó, bạn sẽ cần phải trải qua quá trình đầu tư trong một khoảng thời gian dài để hoàn thành những mục tiêu lớn của cuộc đời mình.
Các kênh đầu tư tài chính phổ biến nhất hiện nay
Có nhiều kênh đầu tư tài chính với những ưu và nhược điểm khác nhau phù hợp cho từng đối tượng. Bạn có thể tham khảo một số kênh đầu tư phổ biến dưới đây.
1. Gửi tiết kiệm ngân hàng
Gửi tiết kiệm cũng được coi là một hình thức đầu tư an toàn với mức độ rủi ro thấp. Hình thức đầu tư này rất dễ thực hiện, cho nên không chỉ được áp dụng bởi những người trẻ mà còn có các bậc trung niên và những người già.
Tuy nhiên, khả năng sinh lời của việc gửi tiết kiệm không cao cùng với sự ảnh hưởng của lạm phát hằng năm khiến hình thức đầu tư này kém hấp dẫn. Theo thống kê thì lãi suất gửi tiết kiệm trung bình của các ngân hàng hiện nay thường không vượt quá 7%/năm cho các chuyên gia tài chính khuyên bạn nên áp dụng thêm phương pháp “lãi kép“. Phương pháp này đòi hỏi bạn phải có tiền “nhàn rỗi” và thực hiện trong nhiều năm, kiên trì để gặt hái thành quả.
2. Tham gia quỹ đầu tư
Các quỹ đầu tư (mở) cho phép nhiều người khác nhau cùng tham gia cùng với công ty quản lý quỹ, các chuyên gia sẽ thay bạn đầu tư để sinh lời. Tham gia góp vốn vào quỹ là cách đầu tư khá an toàn, có tính thanh khoản cao và không yêu cầu bạn phải tự tìm hiểu hoặc có kiến thức chuyên sâu. Đây là loại hình thức đầu tư gián tiếp với mức độ rủi ro thua lỗ thấp, phù hợp với đại đa số các nhà đầu tư chưa có nhiều am hiểu về thị trường.
Về khả năng sinh lời thì việc góp vốn vào quỹ sẽ có tỷ suất lợi nhuận trung bình cao hơn so với gửi tiết kiệm và thấp hơn mua cổ phiếu.
3. Đầu tư vàng
Có thể nói vàng là loại tài sản tích trữ an toàn thay thế tốt nhất so với tiền mặt vì có tính thanh khoản rất cao. Đặc biệt hơn, khi nền kinh tế xảy ra lạm phát, suy thoái hay khủng hoảng thì vàng là loại tài sản ít bị ảnh hưởng nhất. Khả năng sinh lời từ vàng thường không rõ ràng do thị trường biến động tăng – giảm liên tục, khó có thể xác định trước được. Do đó, để đầu tư sinh lời hiệu quả từ vàng thì bạn cũng cần có kiến thức nhất định về lĩnh vực này và thường xuyên cập nhật biến động của thị trường để lựa chọn thời điểm mua bán thích hợp.
4. Đầu tư chứng khoán
Thị trường chứng khoán được xem là kênh đầu tư có tiềm năng sinh lợi nhuận cao nhất được khuyến nghị bởi rất nhiều chuyên gia. Khi sở hữu các loại tài sản chứng khoán, nhà đầu tư sẽ trở thành cổ đông và có quyền sở hữu một phần của doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp phát triển tốt thì nhà đầu tư sẽ được hưởng cổ tức hoặc gia tăng giá trị cổ phiếu mà mình sở hữu, khi bán đi sẽ nhận được khoản tiền lời chênh lệch so với lúc mua.
Hầu hết, các chuyên gia nổi tiếng thường khuyên bạn là hãy đầu tư vào công ty mà mình hiểu rõ trong dài hạn, vì đối với thị trường chứng khoán, nhà đầu tư chính là cổ đông góp vốn và đồng hành cùng với doanh nghiệp. Còn việc mua đi bán lại để hưởng chênh lệch giá nhiều lần thì không được gọi là nhà đầu tư (invester), mà là nhà giao dịch (trader).
5. Giao dịch ngoại hối (forex)
Thị trường ngoại hối (forex) là kênh đầu ngoại tệ trao đổi giá trị các loại tiền với nhau, lợi nhuận đến từ khoản chênh lệch biến động động thị trường. Hình thức đầu tư này có tính tiện dụng và thanh khoản cao, từng là một kênh đầu tư phổ biến trong thời gian trước đây tại thị trường Việt Nam.
Sàn ngoại hối có tần suất diễn biến khá nhanh do ảnh hưởng của chính sách tiền tệ mỗi nước. Vì vậy, tiềm năng lợi nhuận từ ngoại hối tương đối hấp dẫn nếu bạn tận dụng được những cơ hội đó. Tuy nhiên, hình thức đầu tư này chủ yếu là mua đi bán lại trong thời gian ngắn, người này lỗ người kia lãi. Cho nên đây là một kênh đầu tư không bền vững, kém hấp dẫn và đang dần bị thoái trào trong những năm gần đây.
6. Đầu tư tiền ảo
Tiền ảo hay được gọi chính xác hơn là tiền mã hóa (cryptocurrency), một dạng tiền tệ được xây dựng dựa trên nền tảng công nghệ blockchain. Trong những năm gần đây, thị trường crypto bùng nổ một cách chóng mặt cả về số lượng người tham gia lẫn giá trị vốn hóa thị trường tạo thành một bong bóng đầu cơ khổng lồ. Đơn giản hơn, đầu tư crypto thực chất là việc mua đi bán lại nhằm mục đích thu lợi nhuận từ các khoản tiền chênh lệch giá, nhưng điều đó lại không phản ánh đúng giá trị giả định của nó.
Có thể nói, thị trường crypto còn khá mới so với các kênh đầu tư chính thống khác, tốc độ giao dịch nhanh, không cần thông qua các bên trung gian, chưa được chính phủ các nước chấp nhận cho nên rủi ro là rất lớn.
7. Đầu tư bất động sản
Bất động sản là một trong những kênh đầu tư uy tín, chính thống và phổ biến nhất hiện nay. Sự tăng trưởng về dân số của các thành phố lớn khiến cho nhu cầu về nhà ở cũng tăng theo cho nên giá bất động sản thường có xu hướng đi lên trong nhiều năm liền. Mặc dù có tỷ lệ thành công cao nhưng hình thức đầu tư này cần một khoản vốn ban đầu rất lớn vì bất động sản không phải loại tài sản dễ mua. Bên cạnh đó, vì là khoản đầu tư có giá trị cao nên đòi hỏi nhà đầu tư phải có kiến thức, kinh nghiệm về thị trường và có những nhìn nhận xu hướng nhà đất tốt để đưa ra thời điểm đầu tư thích hợp.
8. Tham gia bảo hiểm liên kết đầu tư
Tham gia vào bảo hiểm cũng được coi là một hình thức đầu tư cho bản thân, kết hợp giữa tài chính và bảo vệ con người. Khoản tiền đóng bảo hiểm định kỳ của bạn sẽ được phân bổ cho 2 việc bao gồm:
- Phần bảo hiểm cho người tham gia.
- Phần đầu tư nhằm gia tăng tài sản cho chủ sở hữu.
Khách hàng được quyền điều chỉnh mức bảo hiểm và mức đầu tư sao cho phù hợp với điều kiện tài chính và mục đích cá nhân. Hình thức này có mức độ an toàn khá cao do đa phần chính sách về lợi nhuận trong hợp đồng luôn đảm bảo cho khách hàng được nhận lãi suất tối thiểu ngay cả khi kết quả đầu tư quỹ liên kết chung ở mức âm.
Tuy nhiên, lợi nhuận từ bảo hiểm liên kết đầu tư chỉ thật sự tăng trưởng sau thời gian dài, và nếu muốn nhận thêm lãi suất thì bạn sẽ phải chấp nhận những hình thức mạo hiểm hơn. Vậy nên, bảo hiểm liên kết đầu tư sẽ phù hợp cho những người muốn đầu tư dài hạn và coi chúng như một loại quỹ dự phòng có khả năng sinh lời trong tương lai.
Học cách đầu tư tài chính hiệu quả
Để có thể đầu tư một cách hiệu quả hơn, bạn phải biết mình nên làm gì và bắt đầu từ đâu. Vì vậy, hãy tham khảo một số nguyên tắc sau:
1. Xác định mục tiêu tài chính cần đạt
Bạn muốn đầu tư để kiếm thêm thu nhập phụ, để có quỹ dự phòng, để có vốn kinh doanh hay để nghỉ hưu sớm? Việc hiểu rõ mục tiêu mình hướng đến khi bắt tay vào việc đầu tư là điều vô cùng cần thiết. Điều này sẽ cần bạn phải lên kế hoạch, chiến lược và phương pháp đầu tư cụ thể. Do đó, hãy xác định đích đến của mình từ ngắn hạn cho đến dài hạn và dành thêm nỗ lực của bản thân để hoàn được các mục tiêu tài chính đó.
2. Quản lý tài chính cá nhân
Muốn đầu tư tốt và giảm thiểu được các rủi ro, bạn phải quản lý tài chính cá nhân thật hiệu quả. Việc quản lý tài chính cá nhân giúp bạn kiểm soát các nguồn tiền của mình để ổn định tài chính, cân bằng các khoản thu – chi, hạn chế việc phải đi vay nợ.
Ngoài ra, quản lý tài chính cá nhân còn giúp bạn xác định được mình có thể dành bao nhiêu tiền vào đầu tư, biên an toàn trong đầu tư của mình ở đâu, mức độ rủi ro có thể chấp nhận được đối với khả năng tài chính của mình như thế nào.
3. Lựa chọn kênh đầu tư tài chính phù hợp
Như đã đề cập ở trên, có rất nhiều kênh đầu tư tài chính với những đặc điểm phù hợp cho từng đối tượng khác nhau. Để có thể đem lại hiệu quả đầu tư cao nhất, điều quan trọng là bạn cần phải so sánh và lựa chọn được hình thức đầu tư phù hợp với những hiểu biết của mình xung quanh chuyên ngành, lĩnh vực đó.
Bên cạnh đó, bạn nên lựa chọn đầu tư dựa theo mục tiêu tài chính của mình. Nếu đơn giản bạn chỉ muốn kiếm thêm thu nhập thì các khoản đầu tư an toàn sẽ phù hợp hơn. Còn nếu bạn muốn nhanh chóng đạt được được tự do tài chính thì danh mục đầu tư phải luôn sẵn sàng khoản tiền cho các loại tài sản rủi ro cao.
4. Xây dựng chiến lược/kế hoạch đầu tư tài chính
Đầu tư tài chính không hề đơn giản, có thể bạn sẽ phải cạnh tranh với rất nhiều các nhà đầu tư khác trên thị trường. Việc lên kế hoạch và chiến lược đầu tư cho các loại tài sản rủi ro cao là điều vô cùng cần thiết giúp bạn rút ngắn thời gian hoàn thành mục tiêu, tiết kiệm được cả thời gian và tiền bạc. Ngoài ra, một kế hoạch cụ thể còn giúp bạn phòng tránh được những việc không mong muốn và các rủi ro ngoài dự kiến.
5. Quản trị rủi ro khi đầu tư tài chính
Cơ hội và rủi ro là 2 yếu tố luôn tồn tại trong đầu tư tài chính. Vậy nên bất kỳ nhà đầu tư nào cũng cần học cách quản trị rủi ro để có thể giảm thiểu hoặc sẵn sàng đối mặt với nó bất cứ lúc nào. Ngoài ra, việc quản trị rủi ro cũng giúp bạn giữ được tâm lý ổn định trong quá trình đầu tư, tránh được tác động từ bên ngoài và có thể đưa ra những quyết định sáng suốt.
Tổng kết lại, đầu tư tài chính là việc làm cơ bản mà ai cũng nên biết để thực hiện giúp tăng thêm tăng thu nhập, nâng cao chất lượng cuộc sống cá nhân cũng như toàn xã hội. Các hình thức đầu tư tài chính chung đều đòi hỏi nhà đầu tư phải có kiến thức và kỹ năng nhất định để có thể chiến thắng trên thị trường. Chúc bạn thành công!
Tác giả: Nguyễn Công Phúc & Phan Khánh Linh
